काठमाडौं : प्रतिनिधिसभा पुनःस्थापना हुने वा निर्वाचनमा जाने भन्ने अनिश्चितताबीच नेपाली कांग्रेसभित्र पार्टीको आन्तरिक तयारीबारे तीव्र बहस सुरु भएको छ। हालको राजनीतिक अवस्थालाई दृष्टिगत गर्दै कांग्रेस नेतृत्व तहमा दुई धार प्रस्ट देखिएका छन्—प्रतिनिधिसभा पुनःस्थापनामा जोड दिने कि आगामी फागुन २१ गते तोकिएको निर्वाचनको तयारीमा जुट्ने।
संविधानविद्हरूले पुनःस्थापनाको सम्भावना न्यून देखाइरहेका बेला पनि कांग्रेसभित्र यसबारे छलफल रोकिएको छैन। तर, पुनःस्थापना भए पनि संसदले अन्ततः निर्वाचन नै गर्ने भएकाले, निर्वाचनमुखी तयारीमा अब ढिला गर्नु हुँदैन भन्ने धार बलियो बन्दै गएको छ।
संगठनात्मक चुनौती
नेपाली कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य मधु आचार्य का अनुसार, पार्टी अहिलेको अवस्थामा सोझै निर्वाचनमा जाने अवस्थामा छैन। “निर्वाचन नजिकिँदै गर्दा संगठनात्मक रूपमा हामी कमजोर छौं, त्यसैले पार्टीलाई जुझारू बनाउन आन्तरिक निर्णय चाँडै आवश्यक छ,” आचार्यले भने।
दुई विकल्प
आचार्यका अनुसार पार्टीभित्र अहिले दुई विकल्पमाथि बहस केन्द्रित छ—
१.नियमित महाधिवेशन चाँडै गर्ने
२. विशेष महाधिवेशन बोलाउने
नियमित १५औं महाधिवेशन अघि बढाउने भनिए पनि त्यसका लागि क्रियाशील सदस्य अद्यावधिक, विधान संशोधन र तहगत निर्वाचनलगायत विस्तृत प्रकृया आवश्यक पर्ने भएकाले समय अभावमा यो बाटो व्यावहारिक नदेखिएको उनको भनाइ छ।
यसको विकल्पका रूपमा विशेष महाधिवेशन को चर्चा चर्किएको छ। पार्टी विधानको धारा १७९२० अनुसार केन्द्रीय कार्यसमितिले आवश्यक ठानेमा वा केन्द्रीय महाधिवेशन सदस्यका ४० प्रतिशतले लिखित प्रस्ताव गरेमा तीन महिनाभित्र विशेष महाधिवेशन गर्नुपर्ने व्यवस्था छ। “यो प्रावधान २०१३ सालमा प्रयोग भइसकेको अभ्यास हो, अहिले पनि परिस्थितिअनुसार यही बाटो उत्तम देखिन्छ,” आचार्यले भने।
विशेष महाधिवेशन कसरी बोलाउने ?
विशेष महाधिवेशन बोलाउने दुई बाटो प्रष्ट छन्—
केन्द्रीय कार्यसमितिको निर्णयमार्फत
४० प्रतिशत महाधिवेशन सदस्यहरूको पहलमार्फत
तर, आचार्यको भनाइमा उत्तम उपाय भनेकै सभापतिको प्रस्तावमा कार्यसमितिले सर्वसम्मत निर्णय गरेर महाधिवेशन आह्वान गर्नु हो। “त्यसो भए पार्टीभित्र अनावश्यक विभाजन बढ्ने सम्भावना कम हुन्छ र संगठनलाई एकताबद्ध बनाएर निर्वाचनतर्फ अघि बढ्न सजिलो हुन्छ,” उनले बताए।
प्रतिनिधिसभा पुनःस्थापनाको सम्भावना न्यून भइरहेका बेला कांग्रेसको ध्यान चुनावतर्फ मोडिएको छ। तर चुनावी प्रतिस्पर्धामा सक्षम रूपमा प्रस्तुत हुन पार्टीले नेतृत्व र नीतिगत दिशा चाँडै टुंग्याउनुपर्ने आवश्यकता देखिन्छ। त्यसका लागि विशेष महाधिवेशन बोल्ने प्रस्ताव केन्द्रीय सदस्य मधु आचार्यले सार्वजनिक रूपमा अघि सारेका छन्, जसलाई अहिले पार्टीभित्र प्रमुख एजेन्डाका रूपमा हेरिएको छ।
